بتن سبز؛ آینده‌ای پایدار برای صنعت ساختمان
بتن پرمصرف‌ترین ماده ساختمانی در جهان است؛ ماده‌ای که از قرن‌ها پیش سازه‌های شگفت‌انگیزی مانند پل‌ها، سدها، ساختمان‌ها و پارکینگ‌ها را برای ما ساخته است. اما در کنار تمام مزایا، بتن یک چالش جدی هم دارد: حدود ۸ درصد از کل انتشار دی‌اکسیدکربن جهانی ناشی از تولید بتن است. اگر بتن یک کشور فرض شود، پس از چین و ایالات متحده در رتبه سوم انتشار کربن قرار می‌گیرد.
این واقعیت باعث شده است که توجه محققان، مهندسان و سیاست‌گذاران به سمت راهکارهایی برای کاهش اثرات زیست‌محیطی بتن جلب شود. در سال‌های اخیر، بحث «بتن سبز» یا بتن کم‌کربن به یکی از داغ‌ترین موضوعات صنعت ساختمان تبدیل شده است.
چرا بتن آلاینده است؟
جزء اصلی بتن، سیمان پرتلند است که حدود ۱۵ درصد از کل ترکیب را تشکیل می‌دهد. سیمان همان ماده‌ای است که شن و ماسه را به هم می‌چسباند، اما تولید آن نیازمند حرارت بسیار بالا و واکنش‌های شیمیایی انرژی‌بر است. همین فرآیند سهم بزرگی در انتشار کربن دارد.
راهکارهای نوین برای کاهش انتشار کربن بتن
1. جایگزینی بخشی از سیمان
از سال‌ها پیش استفاده از خاکستر بادی (محصول جانبی نیروگاه‌ها) و سرباره (محصول جانبی تولید فولاد) به‌عنوان جایگزین سیمان مطرح بوده است. این مواد علاوه بر کاهش مصرف سیمان، عملکرد بتن را نیز بهبود می‌دهند. در سال‌های اخیر، مواد جدیدی مانند پوزولان‌های شیشه‌ای حاصل از بازیافت شیشه هم وارد چرخه شده‌اند.
2. تزریق دی‌اکسیدکربن
یکی از فناوری‌های نوین، تزریق دی‌اکسیدکربن به داخل بتن هنگام اختلاط است. این کار ضمن ذخیره‌سازی کربن، مقاومت بتن را نیز افزایش می‌دهد و باعث می‌شود میزان سیمان کمتری در ترکیب استفاده شود.
3. سیمان پرتلند-آهکی
استفاده از سیمان پرتلند اصلاح‌شده با سنگ‌آهک می‌تواند تا ۱۰ درصد انتشار کربن را کاهش دهد. این محصول در حال حاضر در بسیاری از کشورها در حال گسترش است.
4. سنگدانه‌های مصنوعی و بازیافتی
تولید سنگدانه‌های مصنوعی از دی‌اکسیدکربن زائد یا استفاده از ضایعات صنعتی در ساخت بتن، علاوه بر کاهش انتشار، به مدیریت پسماندهای صنعتی نیز کمک می‌کند.
5. فناوری‌های نوین پیش‌ساخته
در بخش محصولات بتنی مانند کف‌پوش‌ها و بلوک‌ها، فناوری‌های نوینی در حال توسعه است که امکان تولید بتن با ردپای کربن بسیار کمتر را فراهم می‌کنند.
چالش‌ها و چشم‌انداز آینده
هرچند بتن سبز راهکارهای امیدوارکننده‌ای ارائه می‌دهد، اما چالش‌هایی همچنان وجود دارد. کاهش تولید زغال‌سنگ و فولاد باعث کمبود خاکستر بادی و سرباره در برخی مناطق شده است. همچنین فناوری‌های نوین مانند تزریق CO₂ یا تولید سنگدانه‌های مصنوعی هنوز در حال توسعه‌اند و نیاز به سرمایه‌گذاری بیشتر دارند.
با این حال، تقاضای روزافزون از سوی معماران، توسعه‌دهندگان و دولت‌ها برای ساخت‌وساز پایدار، سرعت پذیرش این فناوری‌ها را افزایش داده است. آینده بتن سبز روشن است و ترکیبی از روش‌ها و نوآوری‌ها می‌تواند ردپای کربن این صنعت را به میزان چشمگیری کاهش دهد.
جمع‌بندی؛ نقش ایران در توسعه بتن پایدار
صنعت ساختمان در ایران نیز با چالش‌های مشابهی روبه‌روست. افزایش قیمت انرژی، دغدغه‌های زیست‌محیطی و نیاز به سازه‌های مقاوم‌تر، اهمیت حرکت به سمت فناوری‌های پایدار را دوچندان کرده است.
شرکت پترونیک پلیمر غرب با ارائه افزودنی‌های شیمیایی تخصصی برای بتن و ملات، می‌تواند سهم مهمی در کاهش مصرف سیمان و بهبود عملکرد بتن ایفا کند. این افزودنی‌ها با بهینه‌سازی خواص مکانیکی و کاهش نیاز به سیمان، گامی مؤثر در جهت تولید بتن سبز و سازگار با محیط زیست هستند.
منبع:
www.nytimes.com