جداشدگی در بتن چیست؟
جداشدگی (Segregation) در بتن به جدا شدن سنگدانه‌های درشت از خمیر سیمان در هنگام اختلاط، حمل یا ریختن بتن گفته می‌شود. این مشکل معمولاً به دلیل طرح اختلاط نامناسب، آب اضافی یا جابجایی و ریختن نادرست بتن رخ می‌دهد.
جداشدگی باعث توزیع غیریکپارچه مصالح شده و استحکام و دوام بتن را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد.
دلایل ایجاد جداشدگی در بتن
• نسبت‌های نادرست سیمان، سنگدانه، آب یا افزودنی‌ها که منجر به مخلوطی نامتعادل می‌شود.
• زمان اختلاط بسیار زیاد یا کم یا استفاده از روش‌های اختلاط غیر استاندارد.
• آب زیاد در مخلوط که روانی را افزایش می‌دهد ولی باعث جداشدگی اجزا می‌شود.
• سنگدانه‌های با دانه‌بندی نامناسب که انسجام را کاهش داده و احتمال جداشدگی را افزایش می‌دهند.
• ریزش بتن از ارتفاع زیاد هنگام حمل و ریختن، که باعث نشست سنگدانه‌های سنگین در پایین می‌شود.
• ویبره ناکافی یا بیش از حد که توزیع مصالح را به هم می‌زند.
• حمل طولانی‌مدت بتن در مسافت‌های زیاد بدون توجه به شرایط مناسب طرح اختلاط.
نشانه‌های جداشدگی بتن
• جدا شدن سنگدانه‌های ریز و درشت
• وجود حفره‌ها یا لانه‌زنبوری در بتن سخت‌شده
• تجمع سنگدانه‌های درشت در یک ناحیه
• تفاوت در بافت و ظاهر سطح
• سختی در جای‌دهی و پرداخت بتن
• حرکت غیرعادی آب به سطح حین بتن‌ریزی
انواع جداشدگی در بتن
۱. جداشدگی سنگدانه‌ها (Aggregates Separation Segregation)
در این حالت سنگدانه‌های سنگین‌تر ته‌نشین می‌شوند و از خمیر سیمان جدا می‌گردند.
این نوع معمولاً هنگام حمل یا ریختن بتن رخ می‌دهد.
نتیجه آن مخلوط غیریکنواخت، ایجاد حفره و کاهش مقاومت بتن است.
۲. جداشدگی دوغاب سیمان (Cement Slurry Separation Segregation)
در این حالت آب و سیمان از مخلوط جدا می‌شوند.
دلایل:
• میکسر نامناسب
• زمان اختلاط ناکافی
• نسبت آب به سیمان غیراستاندارد
این جداشدگی باعث غیرهمگن شدن بتن، ضعف ساختاری و کاهش استحکام می‌شود.
۳. جداشدگی به‌صورت Bleeding
در این نوع، آب از بتن به سمت سطح بالا می‌آید و سیمان و سنگدانه‌ها در پایین باقی می‌مانند.
دلایل:
• آب زیاد در مخلوط
• کمبود مواد ریزدانه
• ویبره بیش از حد
این پدیده باعث:
• ایجاد لایه‌ی ضعیف سطحی
• پیدایش حفره و جداشدگی داخلی
۴. جداشدگی لایه لایتنس (Laitance Segregation)
لایتنس لایه‌ای نازک از ذرات بسیار ریز است که به دلیل کار زیاد روی بتن یا آب زیاد تشکیل می‌شود.
اگر این لایه برداشته نشود، باعث جداشدگی سطح از لایه‌های زیرین و در نتیجه کاهش چسبندگی و استحکام می‌شود.
اثرات جداشدگی در بتن
• افزایش نفوذ آب و در نتیجه خوردگی آرماتور
• تشکیل ترک و کاهش دوام و عمر سازه
• تغییر نسبت آب به سیمان و کاهش مقاومت
• ایجاد سطحی ضعیف و متخلخل
• ایجاد حفره و کاهش چگالی
• اختلاف رنگ و بافت
• سختی در پرداخت، تراکم و جای‌دهی
• تغییرات مقاومتی و سخت‌شدن ناهمگن
چگونه از جداشدگی بتن جلوگیری کنیم؟
• استفاده از نسبت‌های دقیق و یکنواخت در طرح اختلاط
• بهره‌گیری از سنگدانه‌های با دانه‌بندی مناسب
• کنترل نسبت آب به سیمان بر اساس طرح اختلاط
• جلوگیری از ریزش آزاد بتن از ارتفاع زیاد
• استفاده از ویبره کافی و استاندارد
• پرهیز از کار بیش از حد روی بتن
• توجه به دما، باد و شرایط محیطی
• حمل و جابجایی بتن با تجهیزات مناسب
• بتن‌ریزی لایه‌به‌لایه و تراکم هر لایه به‌صورت کامل
نتیجه‌گیری
پیشگیری از جداشدگی بتن برای افزایش دوام و استحکام سازه‌های بتنی ضروری است. با رعایت طرح اختلاط صحیح، استفاده از سنگدانه‌های مناسب، کنترل آب، روش درست حمل و جای‌دهی بتن و ویبره استاندارد، می‌توان تا حد زیادی از این مشکل جلوگیری کرد.
رعایت این نکات در صنعت ساخت‌وساز باعث ساخت سازه‌هایی بادوام، ایمن و مقاوم می‌شود و از مشکلات مرتبط با جداشدگی در آینده پیشگیری می‌کند.
منبع:
www. constrofacilitator.com
برای دریافت مشاوره و اطلاعات بیشتر، همین حالا با ما تماس بگیرید.